“Επτά αιτίες της υπερφαγίας που δεν έχουν σχέση με τη θέληση! | Μέρος 2ο”, από τον Στράτο Λάσπα, Certified Eating Psychology & Mind-Body Nutrtition Coach, και το omorfizoi.gr!

Διαβάστε το πρώτο μέρος του άρθρου εδώ: Επτά αιτίες της υπερφαγίας που δεν έχουν σχέση με τη θέληση! | Μέρος 1ο

4. Χαλάρωση και στρες

Έχουμε αναφέρει ξανά σε άρθρο μας, το πόσο επηρεάζεται η φυσιολογία του σώματός μας από το στρες και ότι ένα «παράπλευρο αποτέλεσμα» του στρες είναι η αύξηση του βάρους.

Για να μιλήσουμε πρακτικότερα, ας δούμε λέξεις και έννοιες που, για τους σκοπούς του άρθρου αυτού, είναι ισοδύναμα του στρες:

• Άγχος
• Φόβος
• Μίσος
• Ένταση
• Κατάκριση εαυτού
• Κατάκριση άλλων
• Κακή εικόνα εαυτού
• Αρνητικές σκέψεις, όπως «δεν υπάρχει ελπίδα για μένα», «δεν μπορώ να καταφέρω τίποτα», «είμαι χάλια», «κανείς δεν θα με κοιτάξει έτσι όπως είμαι», «πρέπει να χάσω βάρος ‘εδώ’ ή ‘εκεί’»

Αυτό που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας είναι ότι το στρες δημιουργεί στον εγκέφαλο και στο σώμα χημεία του στρες, άρα «στρες = φυσιολογία στρες».

Τι συμβαίνει υπό συνθήκες στρες;

Αντίδραση στρες και θρέψη του σώματος

Το στρες είναι ένας μηχανισμός που μας έχει βοηθήσει να επιβιώσουμε επί εκατομμύρια χρόνια. Διαρκεί υπό φυσιολογικές συνθήκες 4 έως 5 λεπτά. Μέσα στο διάστημα αυτό, είτε θα έχουμε ξεφύγει από τις τίγρεις, είτε θα μας έχουν φάει.

Κατά τη διάρκεια της αντίδρασης στρες, λαμβάνουν χώρα, μεταξύ άλλων, τα εξής:

• Ο εγκέφαλος δίνει εντολή να παραχθεί κορτιζόλη
• Η κορτιζόλη λέει στις αποθήκες ενέργειας να απελευθερώσουν καύσιμα μέσα στο αίμα.
• Η κυκλοφορία του αίματος γίνεται εντονότερα προς τα άκρα – χέρια και πόδια – ώστε να πάρουν τα κύτταρα τα καύσιμα που θα χρειαστούν και να πολεμήσουμε ή να τρέξουμε όσο το δυνατόν καλύτερα
• Αλλάζει η αίσθηση του χρόνου στον εγκέφαλο· συγκεκριμένα, μας φαίνεται ότι ο χρόνος περνάει πολύ γρήγορα και ότι τα περιθώρια για οτιδήποτε είναι πάρα πολύ περιορισμένα. Λογικό, καθώς δεν θέλουμε να νομίζουμε ότι έχουμε χρόνο να σταματήσουμε να μυρίσουμε τα λουλούδια, ενώ μας κυνηγάει μια αρκούδα.
• Ο λογικός εγκέφαλος κλείνει αυτόματα και μπαίνει σε ηγετική λειτουργία ο πρωτόγονος, ενστικτώδης εγκέφαλος. Τρέξε, στρίψε, πάλεψε. Αν προσπαθήσουμε να εκτελέσουμε λογικές διεργασίες ή δουλειά που απαιτεί δομημένη σκέψη, λογική, προγραμματισμό, στρατηγική και οργάνωση, σε κατάσταση στρες, τότε θα είμαστε υποχρεωμένοι να το κάνουμε με τον πρωτόγονο εγκέφαλο, ο οποίος δεν έχει τη δυνατότητα να επεξεργαστεί αυτή την πληροφορία, με αποτέλεσμα να κοπανάμε συνεχώς σε τοίχους.
• Σταματάει η λειτουργία αναδόμησης και θεραπείας του σώματος. Ποιο το νόημα, όταν πρέπει να ξεφύγουμε από τον άμεσο κίνδυνο; Άσε τη θεραπεία για αργότερα.
• Μειώνεται ή και σταματάει η λειτουργία του ανοσοποιητικού. Ποιο το νόημα, όταν πρέπει να ξεφύγουμε από τον άμεσο κίνδυνο; Άσε την καταπολέμηση ιών για αργότερα.
• Μειώνεται ή και σταματάει η πέψη, για τον ίδιο λόγο. Ποιο το νόημα, όταν πρέπει να ξεφύγουμε από τον άμεσο κίνδυνο; Άσε τη χώνεψη για αργότερα.
• Η αίσθηση της όρεξης για φαγητό αποσυντονίζεται εντελώς!

Στη σημερινή εποχή, είμαστε σε κατάσταση στρες όχι για 4-5 λεπτά τη φορά, αλλά για ώρες και μέρες και βδομάδες τη φορά. Ο πρωτόγονος εγκέφαλος δεν μπορεί να διαχωρίσει εάν πρόκειται για θέματα φορολογίας, συναισθηματικά, ψυχολογικά, επαγγελματικά, οικογενειακά ή εάν πρόκειται για τίγρεις που έρχονται κατά πάνω μας. Θα ενεργοποιήσει αυτόματα την αντίδραση στρες ως μέσο επιβίωσης. Η παρατεταμένη παραμονή σε κατάσταση στρες έχει εξαιρετικά επιβαρυντικά αποτελέσματα στη λειτουργία του σώματός μας:

• Η ενέργεια που ξεχύνεται στο αίμα δεν καταναλώνεται, καθώς ούτε τρέχουμε να ξεφύγουμε, ούτε παλεύουμε με τα θηρία.
• Η αυξημένη γλυκόζη μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικές βλάβες, άρα παράγεται αυξημένη ινσουλίνη, για να μαζέψει τη γλυκόζη πίσω στα κύτταρα.
• Όσο είναι αυξημένη η κορτιζόλη, τα κύτταρα δεν ακούνε την ινσουλίνη.
• Ο οργανισμός παράγει όλο και περισσότερη ινσουλίνη για να κάνει τα κύτταρα να ακούσουν
• Σε βάθος χρόνου δημιουργείται αντίσταση στην ινσουλίνη που δύναται να οδηγήσει σε διαβήτη τύπου 2
• Όσο υπάρχει αυξημένη ινσουλίνη, αυτή δεν επιτρέπει το κάψιμο λίπους, καθώς ο σκοπός της είναι το αντίθετο, το να μαζέψει την περισσευούμενη ενέργεια μέσα στο γλυκογόνο (συκώτι, μύες) και στα κύτταρα λίπους.
• Όσο κυκλοφορεί αυξημένη κορτιζόλη, τα κέντρα της ευχαρίστησης και της απόλαυσης υπολειτουργούν. Αυτό σημαίνει ότι χρειαζόμαστε μεγαλύτερη ποσότητα τροφής για να φτάσουμε τα ίδια επίπεδα ευχαρίστησης και ικανοποίησης που θα είχαμε σε κατάσταση χαλάρωσης. Άρα χρειάζεται περισσότερη τροφή για να αισθανθούμε την ίδια ένταση ευχαρίστησης. Οι περισσότεροι άνθρωποι σε τέτοιες περιπτώσεις νομίζουν ότι έχουν πρόβλημα αυτοσυγκράτησης, ενώ στην πραγματικότητα είναι ξεκάθαρα θέμα φυσιολογίας του στρες και της επίδρασης που έχει στον εγκέφαλό μας και στο σώμα μας.
• Όλα τα όργανα που είναι μέσα στον κορμό υπολειτουργούν, όπως το πεπτικό σύστημα και το ανοσοποιητικό (αρρωσταίνουμε ευκολότερα και συχνότερα)

Πρακτικές συνέπειες από αυτή την κατάσταση: Μειωμένη πέψη, μειωμένη απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, αυξημένη τάση για αποθήκευση λίπους, μειωμένη τάση για κάψιμο λίπους, μειωμένη τάση για χτίσιμο μυών, φούσκωμα, πρήξιμο, κάψιμο, δυσκοιλιότητα, θολή σκέψη, σπασμωδικές κινήσεις, αδυναμία συγκέντρωσης και οργάνωσης σκέψης, συχνές ασθένειες, πιο αργή ανάρρωση.

5. Η βιταμίνη «Υ»

Μια άγνωστη, αλλά πολύτιμη και απαραίτητη «βιταμίνη», είναι ο Ύπνος! Κατά τη διάρκεια του ύπνου το σώμα μας αναζωογονείται, αναπλάθεται και αυτοθεραπεύεται. Οι περισσότεροι άνθρωποι χρειάζονται από 6 έως 8 ώρες συνεχόμενου ύπνου τη νύχτα. Ένα λιγότερο γνωστό από τα πράγματα που μας συμβαίνουν όταν δεν κοιμόμαστε αρκετά, είναι ότι επηρεάζεται ο μεταβολισμός μας και αυτό είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να τονιστεί όσο το δυνατόν περισσότερο.

Όταν δεν έχουμε καλό ύπνο, μειώνεται η παραγωγή της ορμόνης «λεπτίνης» από τα λιπαρά μας κύτταρα. Η λεπτίνη είναι μια ορμόνη της οποίας τα επίπεδα ανιχνεύει ο εγκέφαλος και τα λαμβάνει υπόψη προκειμένου να αποφασίσει εάν μας λείπει ενέργεια, δηλαδή εάν χρειάζεται να φάμε ή όχι. Με χαμηλότερα επίπεδα λεπτίνης, αυξάνεται η διάθεση για φαγητό. Και αυτός είναι άλλος ένας μηχανισμός που έχει φτιαχτεί με σκοπό να αυξάνονται οι πιθανότητες επιβίωσής μας, αλλά στη σημερινή εποχή μάς οδηγεί σε αύξηση βάρους.

Εάν κάποια μέρα έχετε αυξημένη διάθεση για τσιμπολόγημα, παρατηρήστε μήπως την προηγούμενη νύχτα δεν κοιμηθήκατε αρκετά.

Στο επόμενο μέρος θα δούμε τις δύο τελευταίες από τις επτά αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν υπερφαγία!

Διαβάστε το πρώτο μέρος του άρθρου εδώ: Επτά αιτίες της υπερφαγίας που δεν έχουν σχέση με τη θέληση! | Μέρος 1ο

Μείνετε συντονισμένοι για το τρίτο μέρος του άρθρου!

Αν σε ενδιαφέρει να μάθεις περισσότερα για την Ψυχολογία της Διατροφής, το επόμενο εργαστήριο είναι την Τετάρτη 31 Μαϊου και την Τετάρτη 6 Ιουνίου.
Δες εδώ όλες τις λεπτομέρειες !

Στράτος Λάσπας

O Στράτος Λάσπας είναι Certified Eating Psychology & Mind-Body Nutrtition Coach
Η προσωπική συμβουλευτική υποστήριξη στην ψυχολογία της διατροφής (Eating Psychology Coaching) είναι μια συναρπαστική και καινοτόμος προσέγγιση που αντιμετωπίζει με αποτελεσματικότητα θέματα βάρους, αδηφαγίας (binge eating), υπερφαγίας (overeating), συναισθηματικής υπερφαγίας (emotional eating), προκλήσεις σε σχέση με την προσωπική εικόνα που έχουμε για το σώμα μας (body image), τις αιώνιες, ατελείωτες και επαναλαμβανόμενες δίαιτες (yo-yo dieting), καθώς και ποικιλία ζητημάτων υγείας και σωματικών συμπτωμάτων που σχετίζονται με τη διατροφή, όπως η λειτουργία της πέψης, η αίσθηση κόπωσης, η πεσμένη ή ευμετάβλητη διάθεση, η λειτουργία του ανοσοποιητικού και άλλα.
Δείτε τα πλήρη στοιχεία του Mind Body Nutrition